การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ไม้สำหรับโครงการฟื้นฟูป่า: กรณีศึกษาโดยใช้มะกอกห้ารู (Spondias axillaris Roxb. Anacardiaceae)

มะกอกห้ารู (Spondias axillaris Roxb. วงศ์ Anacardiaceae) (ชื่อพ้อง: Choerospondias axillaris (Roxb.) Burtt and Hill) เป็นพรรณไม้โครงสร้างที่มีประสิทธิภาพอย่างมากสำหรับการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าเขตร้อนตามฤดูกาล ในพื้นที่เสื่อมโทรมทั่วเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีการพัฒนาเกณฑ์เพื่อคัดเลือกต้นพ่อแม่พันธุ์ที่ดี โดยพิจารณาจากประสิทธิภาพในเรือนเพาะชำและการตั้งตัวในพื้นที่ปลูก โดยเก็บเมล็ดจากต้นแม่ของมะกอกห้ารู จำนวน 41 ต้น ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย ภาคเหนือของประเทศไทย กล้าไม้ที่รอดชีวิตในเรือนเพาะชำมักจะเป็นต้นที่เกิดมาจากเมล็ด (pyrene) ขนาดเล็ก ซึ่งงอกเร็ว ส่วนกล้าไม้ที่รอดชีวิตในพื้นที่ปลูกในฤดูปลูกแรกมักจะมีขนาดใหญ่ขึ้นกว่าตอนปลูกเมื่อเทียบกับต้นที่ตายไป มาตรฐาน 4 ข้อ สำหรับการเลือกเมล็ดไม้ที่ดีได้แก่ (i) การรอดตายของต้นกล้าในพื้นที่ปลูก 70% หรือมากกว่า (ii) หลังจากฤดูปลูกแรกต้นกล้าควรสูงมีความสูง 100 ซม. หรือสูงกว่า (iii) การงอกในเรือนเพาะชำ 40% หรือมากกว่า (iv) การรอดตายของต้นกล้าในเรือนเพาะชำ 70% หรือสูงกว่า จากการศึกษานี้ ต้นไม้ 12 ต้นจากทั้งหมด 41 ต้น มีคุณสมบัติตรงตามมาตรฐานเหล่านี้และมีคุณสมบัติเป็นแหล่งเมล็ดพันธุ์ชั้นยอดสำหรับการฟื้นฟูป่า