การใช้ความแปรผันของยีน STR เพื่อศึกษาโครงสร้างประชากรย่อยของก่อใบเลื่อม (Castanopsis tribuloides) ในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย

การศึกษานี้มุ่งเน้นการสำรวจความหลากหลายทางพันธุกรรมและโครงสร้างประชากรของก่อใบเลื่อม (Castanopsis tribuloides) ซึ่งเป็นไม้ชนิดสำคัญในระบบนิเวศป่าของเอเชีย การทำความเข้าใจรูปแบบทางพันธุกรรมของชนิดพันธุ์ในระบบนิเวศมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการประเมินความยืดหยุ่นของป่าไม้ การทำงานของระบบนิเวศ และการวางแผนในการอนุรักษ์ โดยได้ทำการเก็บตัวอย่างประชากรจาก 3 พื้นที่ที่แตกต่างกันบนอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่ และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมทั้งภายในและระหว่างประชากรโดยใช้เครื่องหมายทางพันธุกรรมแบบ Short Tandem Repeat (STR) มีการสกัด DNA จากใบไม้และตรวจสอบโดยใช้ชุดของไมโครแซทเทลไลต์ (microsatellite loci) ที่ปรับให้เหมาะสมกับไม้ในวงศ์ก่อ หลังจากนั้น ได้ทำการวิเคราะห์ทางสถิติเชิงพันธุศาสตร์ประกอบด้วย การประเมินค่าทางนิติวิทยาศาสตร์ (เช่น จำนวนแอลลีล ความแปรผันทางพันธุกรรมที่สังเกตได้และที่คาดหวัง ความหลากหลายทางยีน และค่าข้อมูลพหุสัณฐาน) ดัชนีการแบ่งแยกประชากร (GST) ค่าสัมประสิทธิ์การผสมในสายเลือด (FIS) และการประมาณการการไหลของยีน (Nm) นอกจากนี้ยังได้ศึกษาประวัติของประชากรโดยการวิเคราะห์เหตุการณ์คอขวด (bottleneck) ด้วยแบบจำลอง 3 แบบ ได้แก่ IAM, SMM และ TPM พร้อมทั้งแสดงภาพความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมผ่านการวิเคราะห์พิกัดหลัก (PCA) และการวิเคราะห์แบบกลุ่ม (cluster analysis) ผลการศึกษาพบรูปแบบของโครงสร้างประชากรที่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ โดยดัชนีระยะทางทางพันธุกรรมแสดงความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างบางคู่ประชากร การวิเคราะห์ PCA และการจัดกลุ่มสนับสนุนการแยกประชากรที่สอดคล้องกับตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ งานวิจัยนี้เป็นการประเมินพันธุศาสตร์ประชากรของก่อใบเลื่อมที่ครอบคลุมเป็นครั้งแรกในภูมิภาคนี้ โดยเป็นข้อมูลพื้นฐานที่สำคัญสำหรับการติดตามความหลากหลายทางพันธุกรรมและวางแผนกลยุทธ์การอนุรักษ์ นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทของภูมิประเทศและปัจจัยเชิงนิเวศที่มีอิทธิพลต่อรูปแบบความหลากหลายทางพันธุกรรมของไม้ป่าที่มีความสำคัญทางระบบนิเวศ และมีนัยสำคัญต่อการจัดการทรัพยากรพันธุกรรมป่าไม้ภายใต้การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมในอนาคต